#4 Waarom het schrijven van filmscènes jou beter maakt in je werk
...en het mij helpt sh*t te verwerken
Er viel een grote last van mijn schouders. Ik voelde me lichter. Alsof ik voor het eerst in al die jaren mijn verhaal compleet had en daarmee het verleden kon laten rusten.
In het voorjaar van 2016 vraag ik schrijver en theatermaker Thijs Prein om een script voor me te schrijven aan de hand van mijn herinneringen aan de Pinksterbeweging. Voor mijn eerste fictiefilm lijkt het mij namelijk verstandig om een verhaal te vertellen dat dichtbij mijzelf ligt en plaatsvindt binnen een subcultuur die ik goed ken. In meerdere sessies vertel ik hem alles wat ik heb onthouden.
Als puber kom ik in aanraking met de evangelische kerkgemeenschap via mijn beste vriend. Zijn ouders zijn gescheiden en na een aantal fikse ruzies met zijn vader besluit hij om bij zijn moeder in te trekken. Een zachtaardige, opgewekte vrouw, maar zeer gelovig. Al snel verzoekt ze hem om mee te gaan naar de kerk en het duurt niet lang voordat hij schoorvoetend instemt. In de hoop zo het kerkbezoek nog enigszins amusant te maken heeft hij mij in de onderhandeling meegenomen en "fuck it” ik heb wel zin in iets nieuws.
Onbewust van de gevolgen heb ik me daarmee opgegeven voor de 16-weken durende Alpha Youth Cursus. Een serie wekelijkse bijeenkomsten waar volwassenen alles uit de kast trekken (bands, pulserend licht, intieme kringgesprekken en transcendente ervaringen door middel van tongentaal) om jongeren in hun meest vormbare jaren tot het Christendom te bekeren. Een weinig verhullende vorm van indoctrinatie. Het doel heiligt de middelen zeg maar.
Fast forward… Hij gaf zich over aan de ‘Heilige Geest’, onze hechte vriendschap ging over en ik bleef achter met een traumatische ervaring die ik niet kon delen, omdat niemand 'm zou begrijpen. Deze periode zou daarom, als ware het ruw filmmateriaal, opgeslagen worden in mijn mentale brandkast en door de jaren heen verworden tot vage anekdotes en bovenal een onredelijk grote aversie tegen alles wat met het Christelijke geloof en groepsidentiteit te maken heeft.
Bovenstaand laat zien hoe goed de kerk weet aan te sluiten op de leefwereld van jongeren.
Terug naar het schrijfproces. Want dat schrijven met Thijs hielp me voor het eerst in al die jaren met het ordenen van deze herinneringen en gaandeweg kreeg ik grip op mijn gevoelens. Ik kon het verhaal ineens plaatsen in de tijd, begon te lezen over de werkmethodes van de kerk en begon mijzelf, mijn beste vriend en alle andere mensen in dit verhaal te behandelen als personages. Hierdoor kweekte ik begrip voor mezelf omdat ik afstand creëerde, maar ik werd ook zachter voor anderen, omdat ik mezelf dwong om in ieders huid te kruipen.
Daarnaast combineerde dit schrijfproces mijn innerlijke zoektocht met mijn professionele ambitie van toen waardoor het een tweezijdig zwaard werd. Ik leerde herinneringen omzetten in scènes en een verhaal structuur te geven zodat het mensen raakt. Enkele maanden later was het script af en regisseerde ik Alpha (een korte film, gebaseerd op het langere script), maar bovenal ben ik sindsdien zelf veel gaan schrijven.
Zo schreef ik over mijn vader die onlangs aan de dood ontsnapte, mijn worsteling met dyslexie en het zien verdampen van 240.000 euro aan cryptovaluta. Maar ook over minder impactvolle gebeurtenissen als het weerzien van een oude bandrecorder, een misgelopen koop van een huis in Amsterdam-Noord en een ongelukkige aanvaring met een financieel adviseur. Al deze scènes verwerkte ik de afgelopen jaren in mijn podcast Het Nieuwe Geld om mensen in een verhaal te trekken over de financiële wereld.
Nu zou je best eens kunnen denken "leuk voor jou, maar wat heb ik er aan in mijn werk?". Nou, ik denk best veel. Want communiceren doen we allemaal, de hele dag. We geven presentaties, schrijven nieuwsbrieven, maken filmpjes, podcast en LinkedIn-berichten. Hoe effectiever die communicatie, hoe beter we ons werk doen. En mensen zijn nou eenmaal narratieve wezens, dus verhalen zijn effectiever als ze pakkend worden verteld.
Opgesomd, de 6 lessen die ik getrokken heb;
Je bent een narratief wezen. Als jij jouw verhaal helder hebt, geeft dat rust en controle. Jouw geschiedenis wordt zo een instrument dat je in kan zetten om mensen mee te krijgen een verhaal dat je over de bühne wilt brengen.
Jezelf als personage zien biedt afstand, waardoor je vriendelijker voor jezelf en voor je omgeving wordt. Zo heeft mijn frustratie en boosheid plaats gemaakt voor begrip en hebben mijn toenmalige beste vriend en ik sinds enkele jaren weer sporadisch contact.
Een verhaal komt beter binnen als je precies weet welk punt je wil maken en hoe je tot de essentie komt. Door te schrijven structureer je je gedachten en kom je sneller tot de kern.
Als je je verhaal beeldend weet te schrijven, ben je simpelweg effectiever omdat je het voorstellingsvermogen van mensen triggert en ze daarmee sneller raakt.
Door het delen van stukjes uit je leven geef je mensen de kans om zich in je te herkennen, om jou te leren kennen. Zo gaan ze (onbewust) een verbinding met je aan en komt een verhaal beter binnen.
Je leert beter kijken en luisteren. Je wordt bewuster van geluiden, kleuren en lichtinval. Waardoor je gaandeweg steeds pakkender leert schrijven en het schrijfproces steeds sneller en leuker wordt.
Waar ik een scène voor een film aankleed met een dialoog, zou het bij jou prima bij een beeldende omschrijving kunnen blijven; van de omgeving, van je gevoel of een bepaald inzicht dat tot je kwam en anderen kan inspireren. Het gaat erom dat je een vorm vindt die werkt voor jou en je publiek.
Als afsluiter; drie boeken over verhaalstructuren en het ontwikkelen van gelaagde personages waar ik en Thijs veel aan hebben gehad.